Een tijdje geleden mocht ik op het Symposium Hersengymnastiek van roeivereniging WSR-Argo een presentatie geven over de mentale kant van sport. Naast mijn presentatie gaven sportpsycholoog Frank C. Bakker en Olympisch kampioen Henk Jan Zwolle presentaties over sport vanuit een mentaal oogpunt. In dit bericht deel ik graag een aantal hoogtepunten van deze avond!
In een uitverkochte zaal van het Wisdom & Wonder paviljoen mocht ik naast een aantal experts mijn verhaal vertellen. Ik vertelde over mijn ervaring op het gebied van mentale training als ex-topsporter en nu als coach. De dagvoorzitter van het lustrum symposium was Titus Weijschedé, coach van het Olympisch dames acht roeiteam. Titus opende de avond met een aantal vragen voor het publiek en nadat het publiek was opgewarmd, mocht Frank C. Bakker, de eerste spreker, zijn verhaal vertellen.
Taakgerichtheid en visualisatie
Sportpsycholoog en bewegingswetenschapper Frank C. Bakker vertelde in een inspirerend en beeldend verhaal (inclusief demonstratie!) hoe je onder grote druk rustig blijft. Een van de adviezen die hij gaf was om in stressvolle situaties terug te gaan naar de taak die je op dat moment moet uitvoeren. Dit principe noemen we taakgerichtheid.
Ik vergelijk het wel eens met een wedstrijd die je speelt als basketballer. Er zijn zoveel invloeden van buiten en binnen, maar er zijn maar een paar dingen waar je echt controle op kunt uitoefenen. De druk kan in je hoofd en lichaam zo erg opbouwen dat je bijna choked. Je begint je misschien druk te maken over het publiek, scheidsrechters of bepaalde keuzes van de coach. Wat je op dat moment kan doen is steeds terugkeren naar de taak die je in het huidige moment moet uitvoeren, dus;
- Ik pak nu de rebound
- Nu pass ik naar de point guard
- Vervolgens lopen we onze aanval
- Ik pak mijn positie
- Als ik open ben dan schiet ik
- RAAK!
- Nu verdedigen
- Mijn verantwoordelijkheid is om mijn man ‘’fullcourt’’ op te pakken
- De tegenstander schiet de bal
- Ik box out
- Nu pak ik weer de rebound
- Etc.
Door steeds van moment tot moment bezig te zijn met jouw taak in het huidige moment wordt het voor je brein heel lastig om op andere dingen te focussen, hierdoor zal een stuk druk wegvallen.
Naast taakgerichtheid gaf Frank aan dat we door visualisatie goed op situaties voorbereid kunnen worden, minder snel zullen choken, uiteindelijk tot betere sportprestaties kunnen komen en misschien eerder tot flow momenten kunnen komen. Zie ook mijn bericht over visualisatie en mentale training (waarin ik het ook heb over taakgerichtheid).
Mindset, passie en de 10.000 uren regel
Na het verhaal van Frank was het tijd voor mijn verhaal. Als je al vaker mijn blogs hebt gelezen weet je er misschien al iets van. Een aantal vragen die ik deze presentatie ging beantwoorden waren vragen zoals;
- Hoe zijn de beste topsporters in de wereld zo goed geworden?
- Wat zijn mentale trainingstechnieken die we zelf kunnen toepassen om betere sporters te worden?
- Hoe pas ik deze technieken toe?
Vaak als we denken aan hoe je een goede sporter wordt, dan denken we aan fysieke training. Waar ik gaandeweg achter kwam was dat hele goede sporters niet alleen fysiek enorm sterk zijn, maar ook mentaal. Steeds meer sporters en topsporters trainen daarom ook om mentaal sterker te worden. Ook de wetenschap komt met steeds meer bewijzen over wat het effect is van mentale training op onze prestaties.
Denk bijvoorbeeld aan de wetenschappelijke studies waar ik al eerder over heb geschreven zoals;
- Mindset
- GRIT (passie)
- De 10.000 uren regel (doelgerichte training)
In mijn voorbereiding op de presentatie was ik erg benieuwd hoe toproeiers dachten over mentale training. Was het überhaupt iets waar ze mee bezig zijn. In het onderstaande filmpje zie je hoe Olympiër van de Nieuw Zeelandse roeiploeg denkt over alle eigenschappen waaruit een goeie roeier bestaat. Spoiler het belangrijkste in de ”anatomie van een roeier” is zijn of haar mindset.
Sceptisch over mentale training…
In het begin was ik niet echt overtuigd dat mentale training een verschil zou kunnen maken. Maar om heel eerlijk te zijn had ik mezelf er ook nog niet in verdiept. Toen ik keer op keer elite topsporters hoorde praten over ‘’the power of the mind’’ ging ik ook uiteindelijk om. Ik had besloten dat ik alles wilde weten over mentale training en ging aan de slag met de technieken om mentaal sterker te worden. Hier een mooi voorbeeld van NBA-spelers die het hebben over the power of the mind.
Mijn boodschap was dat je naast je lichaam fysiek te trainen, je ook je mindset moet trainen. Je moet focussen op de dingen die jij onder controle hebt. Dat is bijvoorbeeld de manier waarop je eet, slaapt en de manier waarop je denkt. Als je beter wilt worden moet je open staan voor feedback en uit je comfortzone komen. Je moet bewust situaties opzoeken die je stretchen en ervoor zorgen dat je groeit als mens en als sporter. Alleen 10.000 uur ergens op trainen is niet voldoende, we moeten doelgericht trainen. Echter wil je zoveel uur ergens in stoppen, dan is passie (GRIT) een ontzettend belangrijk onderdeel. Tenslotte gaf ik nog een aantal tips hoe je kan beginnen met mentale training.
Wat is ervoor nodig om Olympisch kampioen te worden?
Tenslotte mocht Olympisch roeikampioen Henk Jan Zwolle vertellen over zijn ervaringen als topsporter. Wat heb je ervoor over om Olympisch kampioen te worden? Dit was een van de vragen die hij beantwoorde. Henk Jan vertelde dat hij na een aantal jaar van relatief succes, maar geen podiumplaatsen, een bewuste keuze had gemaakt. Hij pakte pen en papier en begon zichzelf kritische vragen te stellen zoals; wat moet ik allemaal opgeven en doen om Olympisch kampioen te worden en wil ik dat?
Wat in zijn verhaal heel duidelijk naar voren kwam was de discipline en vastberadenheid die hij had om er letterlijk alles voor te doen om Olympisch kampioen te worden. Ik denk dat heel veel sporters er veel voor over hebben om heel goed te worden, maar het zijn maar een handjevol sporters die echt alles ervoor over hebben.
Conclusie van de avond
Het was voor mij een hele inspirerende avond omdat ik eigenlijk een kijkje heb kunnen nemen in het brein van Sportpsycholoog Frank (schrijver van het eerste boek over Sportpsychologie In Nederland!) en Olympisch kampioen Henk Jan. Het is ook leuk om te zien hoe roeiers bezig zijn met de mentale kant van sport. Daarin zie ik dat er veel overeenkomsten zijn met basketballers, maar ook verschillen.
Zoals je als teamsporter en basketballer af en toe wat meer kan verstoppen op het veld is dat voor roeiers niet mogelijk. Je moet in het roeien van start tot finish alles geven. Echter heb je met basketbal weer andere invloeden zoals het publiek en dat je fysiek gezien direct contact kan maken met je tegenstander. Dit kan op een andere manier voor mentale druk zorgen.
Al met al was het een geslaagde avond met veel leuke reacties, persoonlijke verhalen van de sprekers en mensen die na afloop hun ervaringen met mij wilde delen. Het is ook mooi om te zien dat een relatief nieuw onderdeel in de sport steeds breder wordt gedragen onder recreatieve sporters, fanatieke sporters, topsporters en (top) coaches.