Het boek het ‘innerlijke spel door tennis’ is al jaren één van de best gelezen boeken op het gebied van mentale training voor sporters. Het boek heeft bijgedragen aan het succes van Billie Jean King, Tom Brady en Steve Kerr. Het leerde de spelers hun geest kalm te houden in stressvolle situaties. Dit boek leert je ook hoe je meer vertrouwen krijgt, minder zenuwen en zelfs in de flow komt.
Waar gaat het ‘innerlijke spel door tennis’ over?
- Hoe bereik je de toestand dat je al jouw negatieve gedachten uit kunt zetten en je volledig op kan gaan in het spel en het huidige moment?
- Hoe bereik je de ‘flow toestand’?
- Hoe zorg je ervoor dat je meer zelfvertrouwen krijgt?
Al deze vragen probeer ik in deze post te beantwoorden.
Hoewel het boek niet gaat over het winnen van finales heeft het hier wel aan bijgedragen. NFL-speler Brady gebruikte de lessen uit het boek en las het boek vlak voor de Superbowl. Voor NBA-speler Kerr was het boek ook een grote inspiratiebron en las hij het boek elk jaar opnieuw. Billie Jean King noemt het haar tennis bijbel.
Aan de voorbeelden die ik geef valt je misschien wat op. De lessen uit het boek zijn niet alleen voor tennissers van toepassing, maar elke sporter kan er zijn voordeel mee doen! Want waar het boek vooral over gaat is het overwinnen van je eigen (negatieve) manier van denken.
Wat bedoel ik met negatief denken?
Misschien herken je de volgende momenten:
- ‘’Elke keer als het echt gaat om het winnen van de wedstrijd word ik zenuwachtig. Uiteindelijk verlies ik de wedstrijd.’’
- ‘’Ik ben mijn ergste vijand en meestal verlies ik dan van mijzelf.’’
- ‘’Wanneer ik focus om een ding heel goed te doen, vergeet ik weer een ander belangrijk aandachtspunt.’’
Misschien heb je nog nooit van de naam van Steve Kerr gehoord en dat is misschien ook wel te verklaren want hij is nooit echt een superster geweest. Alleen zijn teamgenoot was dat wel, namelijk Michael Jordan. Jordan vertrouwde Kerr zelfs om het laatste schot te nemen in één van de NBA-finales. Kerr wist de bal raak te schieten waardoor de Chicago Bulls kampioen werden.
Een van de beste adviezen die Kerr ooit kreeg was: Don’t think, shoot! Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Don’t think, shoot! – Steve Kerr
Niet denken, maar schieten. Het is soms zo lastig om op een natuurlijke en vrije manier te spelen. Het is vaak echt een uitdaging om de knop in je hoofd om te zetten en de toestand te bereiken waarop je niet meer nadenkt en gewoon speelt waarbij alles vanzelf lijkt te gaan.
Betere sportprestaties door ‘het innerlijke spel door tennis’?
Timothy Gallwey is de schrijver van het boek. Jaren geleden was Gallwey als tenniscoach werkzaam en probeerde hij de beste instructies te geven aan zijn leerlingen. Maar hij realiseerde zich dat hoe meer hij praatte hoe slechter het ging met de spelers. Gallwey ging experimenteren om tot effectievere manieren te komen om zijn leerlingen beter te laten tennissen. Hij kwam daarbij tot een aantal conclusies, namelijk:
- Beelden zijn beter dan woorden. Laten zien is beter dan uitleggen.
- Iets ‘’proberen’’ produceert vaak negatieve resultaten.
- Als iemand on fire is, in de zone of in de flow is, probeert hij dan geforceerd dit niveau te bereiken? Is hij dan bewust aan het denken hoe hij elk schot moet nemen? Volgens Gallwey niet, want de sporter denkt juist helemaal niet en vertrouwt op zijn natuurlijke kunnen. Hij ‘’laat het gebeuren’’.
- Gallwey heeft het over trying ten opzichte van letting it happen. En wat we meer moeten leren is iets op een natuurlijke manier ‘’letting it happen’’ laten gebeuren.
Als je op dit moment geen idee hebt waar ik het over heb, kijk dan even het onderstaande filmpje waarin Kobe Bryant beschrijft hoe het is om in de zone te zijn.
‘’When you’re in the zone you got supreme confidence’’ Kobe Bryant
Hoe helpt het innerlijke spel om een betere sporter te worden?
Veel sporters weten dat als ze veel nadenken het slechter gaat. Ik merk het ook altijd in basketbal. Als iemand een vrije baan naar de basket heeft beginnen sommige spelers te denken. Ze denken dan; ‘’ga ik dunken of kies ik voor een simpele lay up?’’ Door deze twijfel verliezen ze de aandacht en missen ze de bal.
Het boek helpt om de mentale en fysieke toestand bereiken waarop alles vanzelf lijkt te gaan. Eigenlijk is het naar mijn mening een boek over mindfulness voor sporters met praktische tips.
Video van Gallwey Tom Brady en Steve Kerr, zij gebruiken allebei de lessen van the inner game of tennis’.
Zelf 1 en zelf 2 – Praten tegen jezelf
Een doorbraak om als sporter tot een toestand van ontspannen concentratie te komen kwam voor schrijver Gallwey toen hij tennisles gaf. Hij zag opeens hoe mensen tegen zichzelf praatten op de tennisbaan. ‘’Wat een sukkel ben ik dat ik die bal heb gemist.’’ ‘’Deze pot ga ik winnen.’’ ‘’Blijf gefocust op de bal.’’ Dit zijn allemaal uitspraken die we tegen onszelf kunnen zeggen.
Gallwey stelt de volgende vraag in het boek; als je in jezelf praat, tegen wie praat je dan? De meeste mensen zullen zeggen; ik praat in mezelf. Maar wie is ik en wie is mezelf? Volgens Gallwey zijn er twee verschillende ‘’zelf-en’’, anders kan je ook niet tegen jezelf praten. De ene zelf geeft instructies en de andere zelf voert die instructies uit.
De zelf die instructies geeft, de ‘’verteller’’, noemen we zelf 1. De zelf die instructies uitvoert, de ‘’doener’’, noemen we zelf 2. De sleutel om beter te worden in sport, maar ook in andere vaardigheden, ligt in het verbeteren van de relatie tussen de bewuste verteller zelf 1 en de natuurlijke vaardigheden van zelf 2.
Voorbeeld
Gallwey geeft het volgende voorbeeld. Stel je voor dat zelf 1 (verteller) en zelf 2 (doener), twee verschillende personen waren. Hoe zou je de relatie tussen deze verteller en doener beschrijven als je het volgende zag? De speler op de tennisbaan werkt aan zijn slagen. Zelf 1 (verteller) zegt; ‘’Sukkel houd je pols stijf’’. Als de bal komt blijft zelf 1 constant zeggen ‘’houd je pols stijf!’’. Hoe zou zelf 2 zich hierbij voelen denk je?
Het lijkt erop dat zelf 1 zelf 2 niet vertrouwt. Zelf 1 denk misschien dat zelf 2 een kortetermijngeheugen heeft, dom is, een probleem met zijn gehoor heeft en niets hoort. Maar de waarheid is dat zelf 2 alles hoort. Zelf 2 slaat alles op in het onbewuste, het zenuwstelsel, vergeet niets en is allesbehalve dom!
Na een paar keer oefenen weet zelf 2 exact welke spieren aangespannen moeten worden. Maar wat gebeurt er door de instructies die zelf 1 blijft geven? Het gezicht van de speler staat volledig op spanning, maar dit is helemaal niet nodig om de bal goed te kunnen slaan. En dit helpt ook niet bij de concentratie. Maar wie zorgt voor die spanning in het lichaam? Zelf 1 is de boosdoener en veroorzaker van deze onnodige spanning.
Het probleem en de oplossing
Het probleem is dat zelf 1 (verteller) zelf 2 (doener) niet vertrouwt. Als we weer teruggaan naar het voorbeeld zie je dat zelf 1 blijft bekritiseren. ‘’Sukkel, zo ga je de bal nooit goed raken!’’ Zelf 1 klaagt. Door te hard te proberen, te veel na te denken en al dat klagen zorgt zelf 1 voor nog meer spanning. Maar hij blijft de schuld aan zelf 2 geven, terwijl zelf 1 verantwoordelijk is. Daardoor wordt het spel slechter en slechter.
Het doel is daarom om zelf 1 meer ‘’uit te schakelen’’ en meer op zelf 2 te vertrouwen. Om de innerlijke vaardigheden te leren om mentaal sterker te worden moeten we het volgende leren;
- Leren om een heel helder beeld te creëren van de gewenste uitkomst.
- Leren hoe we zelf 2 kunnen vertrouwen en kunnen leren van successen en mislukkingen.
- Leren hoe we ‘’niet-oordelend’’ kunnen zien.
Les 1 – Het stil krijgen van zelf 1
Hoe krijg je zelf 1 stil? Vaak als we in een negatieve flow zitten beginnen we met oordelen over wat we aan het doen zijn. We zeggen bijvoorbeeld; ik raak geen bal, ik ben vandaag slecht. Soms kan het van kwaad naar erger gaan. We vinden onszelf niet alleen vandaag slecht maar opeens vind je jezelf een slechte speler. Gallwey zegt dat we moeten leren observeren zonder ergens een label op te plakken.
Voorbeeld
Dus als ik als aan het basketballen ben en ik mis een aantal schoten dan ben ik daardoor niet opeens een slechte speler. Misschien zou ik eerst tegen mezelf zeggen bij elk schot dat ik mis; wat een slecht schot of wat een slechte schutter ben ik vandaag. Dit zijn de labels die ik plak op de situatie, maar dat is juist niet wat ik moet doen. Wat ik moet doen is alleen observeren, zonder te labelen of het goed of slecht is. Wat ik objectief opmerk is dat ik schoten mis en dat ik steeds de voorkant van de ring raak.
Wat moet ik dan doen om de situatie te verbeteren? Gallwey heeft het over een natuurlijke manier van leren. En die natuurlijke manier van leren krijgen we niet door alleen maar instructies aan onszelf te geven. Dit zorgt ervoor dat we ons hoofd vol proppen met instructies van zelf 1 en dat is niet de bedoeling. Om te veranderen en op een natuurlijke manier te leren moeten we leren zien en voelen wat er gebeurt.
Zien en voelen zijn veel effectievere manieren om op een natuurlijke manier te leren zegt Gallwey. Dus in het geval van mijn schoten heb ik geobserveerd en gezien dat ik de voorkant ring raak. Wat ik vervolgens heb gevoeld is dat ik mijn benen niet gebruik tijdens het schieten waardoor mijn schoten te kort waren. Nu ik dit heb geobserveerd kan ik het volgende schot beter schieten en raken.
Opgesomd:
- Niet oordelen / iets labelen als slecht.
- Bewust zijn van wat er gebeurt.
- Zien wat er is.
- Voelen wat er is.
- Door dit te doen wordt je geest rustiger.
- Dit zorgt ervoor dat we meer op een natuurlijke manier leren.
Dit wordt ook wel niet-oordelend bewustzijn genoemd. Dit niet-oordelend bewustzijn moeten we trainen, net zoals we onze spieren moeten trainen als we sterker willen worden.
Les 2 – Leren acteren
Een van de doelen van ‘het innerlijke spel door tennis’ is dus om het gepraat in je hoofd uit te zetten en meer vertrouwen krijgen in je eigen spel en vertrouwen in je onbewuste zelf. Door deze toestand te bereiken krijg je veel meer focus en kan je zelfs meer in the zone (flow) komen. Het doel is ook om op een natuurlijke manier te leren. Want Gallwey zegt dat we minder leren van pure instructies van een coach of instructies van jezelf en juist meer leren van beelden, ervaren en voelen.
Dus als we sneller, op een meer natuurlijke manier willen leren en op een vrije manier willen spelen kunnen we het volgende doen: een rol spelen net zoals een acteur. Dus als ik een basketballer ben en ik wil vertrouwen krijgen in mijn driepuntschot, neem ik de rol aan van de beste driepuntschutter die ik ken, Steph Curry. Ik heb zijn spel bestudeerd en neem alles over. Zijn lichaamshouding, manier van schieten, rennen, de manier waarop hij vertrouwen uitstraalt, alle goede dingen neem ik over.
Op het moment dat ik dat doe, ben ik niet meer Patrick de ‘’middelmatige’’ driepuntschutter die twijfelt of hij zijn schoten moet nemen. Nee, ik ben Steph Curry de beste driepuntschutter ooit. Ik heb het vertrouwen dat de bal altijd raak gaat als ik schiet en als ik mis dan probeer ik het de volgende keer weer omdat ik weet dat ik het kan.
Omdat je een rol speelt kan je veel vrijer spelen. Je neemt schoten die Steph Curry zou nemen terwijl de echte jij daar misschien niet het vertrouwen voor had.
‘’When the mind is quit, the body performs at it’s best’’ Tom Brady, na het lezen van het boek.
Voorbeelden
Een aantal artiesten en sporters hebben alter ego’s en maken gebruik van het bovenstaande principe. Misschien doen ze dit bewust, maar misschien doen ze het instinctief omdat het hen helpt meer zelfvertrouwen te geven en beter te presteren. Hieronder geef ik je een aantal voorbeelden:
Beyonce als Sasha Fierce
Kobe Bryant als The Black Mamba
Les 3 – Concentratie – Hoe krijg je meer focus?
Tijdens wedstrijden kan het soms lastig zijn om je concentratie erbij te houden en gefocust te blijven. Onze focus kan verslappen omdat we bezig zijn met dingen die al gebeurd zijn of dingen die nog moeten gebeuren. We denken; wat als ik dit punt verlies? Wat als we deze wedstrijd verliezen? Etc. Wat we moeten doen is ons brein trainen om te concentreren op het hier en nu.
Elke keer dat we merken dat ons brein afdwaalt naar het verleden of de toekomst moeten we weer focus op de taak van nu. Dit noemen we ook wel taakgerichtheid. Dit werkt eigenlijk net als meditatie. Want bij meditatie train je jezelf om elke keer wanneer je geest afdwaalt je focus weer te brengen naar bijvoorbeeld je ademhaling, naar het tellen of een mantra. In sport moeten we telkens onze geest terugbrengen naar de taak die we op dat moment moeten uitvoeren.
Focus tijdens wedstrijden
Gallwey zegt in het boek dat bij tennis tijdens het spelen van een punt je vaak geconcentreerd bent, maar dat het gevaar schuilt tussen de punten door. Hij kwam erachter dat hij zijn concentratie kon terugbrengen door te focussen op zijn ademhaling. Amerikaans sportpsycholoog Jim Loehr deed onderzoek naar dit fenomeen. Loehr ontdekte, toen hij met tennissers samenwerkte, dat het verschil tussen goede en slechte tennissers vooral werd gemaakt tijdens de rust momenten.
Goede tennissers wisten optimaal gebruik te maken van alle rust momenten in wedstrijden en kwamen hierdoor tot de ideale prestatietoestand. Slechte tennissers maakten niet optimaal gebruik van deze momenten en kwamen niet tot deze prestatietoestand. De goede tennissers waren heel bewust bezig met de manier waarop ze tegen zichzelf spraken en hun ademhaling.
Elke keer tijdens de rust momenten kunnen we onze focus brengen naar onze ademhaling. Angst wordt vaak veroorzaakt doordat we bezig zijn met wat nog moet gaan komen (ik hoop dat ik de wedstrijd ga winnen) en angst wordt ook veroorzaakt door onze ademhaling want we gaan oppervlakkig ademhalen. Door ‘’in de buik’’ adem te halen zonder te forceren en de focus te verleggen naar de ademhaling creëren we meer focus en concentratie.
Tot slot
Het boek staat boordevol met lessen die direct een positieve invloed kunnen hebben op onze sportprestaties. Een leuk gegeven is dat mijn Amerikaanse teamgenoten van het seizoen 2016/2017 allemaal het boek hebben gelezen en waarschijnlijk ook de lessen hebben toegepast. Heb je nog vragen over dit boek of over de lessen dan kan je me altijd een mailtje sturen naar: info@topsportbrein.nl
